ŚRODOWISKO MIESZKANIOWE LUDZI NIEPEŁNOSPRAWNYCH I STARYCH. PERSPEKTYWY HUMANIZACJI W ŚWIETLE OSIĄGNIĘĆ RÓŻNYCH DYSCYPLIN NAUKI I OBSZARÓW PRAKTYKI ARCHITEKTONICZNEJ

ELŻBIETA D. NIEZABITOWSKA, MAREK NIEZABITOWSKI

Cechą charakterystyczną zmian demograficznych drugiej połowy XX wieku jest stały wzrost odsetka ludzi starych w społeczeństwach postindustrialnych i informacyjnych w Europie i Ameryce Północnej. Ludzie starzy i ich warunki życia wzbudzają zainteresowanie przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych i praktyki architektonicznej, a tworząca się pod wpływem tego zainteresowania wiedza wpływa w sposób znaczący na zmiany w myśleniu o roli środowiska mieszkaniowego w kształtowaniu wysokiej jakości życia w starości.

Artykuł omawia idee i osiągnięcia naukowe, które wpłynęły na wzrost świadomości roli środowiska mieszkaniowego w życiu człowieka. Omówiono w nim naukowe, filozoficzne i architektoniczne źródła koncepcji humanizacji środowiska mieszkaniowego, które pojawiły się we współczesnej i najnowszej myśli architektonicznej. Pokazano tu również rozdźwięk między odkryciami psychologii i socjologii środowiskowej dotyczącymi wpływu kształtowania przestrzeni życia codziennego na zachowania ludzi (użytkowników) a obowiązującymi standardami, metodami, normami w architekturze i budownictwie. Zaprezentowano ponadto problemy z kategoryzacją ograniczeń sprawności w najnowszych koncepcjach projektowania architektonicznego. Ostatnią część tekstu poświęcono głównie narzędziom diagnozowania adekwatności środowiska mieszkaniowego do potrzeb i problemów użytkowników z ograniczeniami sprawności.