PROTOKÓŁ IV ZEBRANIA PLENARNEGO KOMITETU ARCHITEKTURY I URBANISTYKI POLSKIEJ AKADEMII NAUK W KADENCJI 2016-2020

WSPÓLNE POSIEDZENIE PLENARNE

Dziekan WBiA  prof. Maria Kaszyńska serdecznie powitała Zebranych  na posiedzeniu Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN oraz Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN

Prof. Zbigniew Paszkowski wygłosił wstępny referat na temat realizacji i projektów architektonicznych i urbanistycznych na terenie Szczecina.

Następnie głos zabrał Przewodniczący Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej prof. Kazimierz Furtak.

 

Prof. R. Kowalczyk wygłosił wykład na temat budynków wysokich, omawiając problemy związane z zagadnieniem projektowania takich ustrojów budowlanych.

Profesor przybliżył sylwetę Falzura Kahn’a i jego tezę, że konstrukcja budynku wysokiego jest układem przestrzennym, a nie zespołem płaskich ram.

Omówione zostały obiekty z trzonem wewnętrznym, trzonem ramowym, układy kratownicowe, ale też konstrukcje powłokowe i diagonalne.

Jako przykłady posłużyły:

Wieżowiec Transbay Tower Corporation- o konstrukcji trzonowej z przyporami, oraz

Creek Tower w Dubaju, autorstwa Calatravy.

Za niezwykle ważne uznane zostało kryterium zrównoważonego rozwoju w projektowaniu budynków wysokich, a wieżowiec Shanghai Tower jest przodującym pod tym względem.

Innymi przykładami mogą być Pearl River Tower China i Carbon Tower (z włókna węglowego).

Kolejnym kryterium oceny  budynków wysokich jest aspekt estetyczny.

Za reprezentatywne uznano wieżowce: Sears'a Falzura Kahn’a, Onterie Center autorstwa SOM w  Chicago, Bank of China oraz Transbay Transit Tower.

Istotnym zagadnieniem przy projektowaniu budynków wysokich jest także komunikacja pionowa.

W przeszłości tradycyjne dźwigi nie mogły obsłużyć zbyt wysokich budynków.

Obecnie pozwalają na to systemy linowe bez maszynowni, ale podejmowane są także próby organizacji ruchu w polu magnetycznym, co daje możliwość przemieszczania również w poziomie.

Funkcjonuje międzynarodowa organizacja zrzeszająca osoby i instytucje, zajmujące się problematyką związaną z projektowanie budynków wysokich.

Polska nie ma w niej swej reprezentacji. Należałoby zebrać grupę i uiścić wpisowe.

Przewodniczący KILiW prof. Kazimierz Furtak  poinformował Zebranych, że Pan Profesor Ryszard Kowalczyk uzyskał tytuł honoris causa. Jednocześnie zwrócił się z prośbą o zebranie grupy Zainteresowanych wejściem do organizacji, zajmującej się zagadnieniami związanymi z budynkami wysokimi, natomiast Komitet zajmie się pozyskaniem środków na wpisowe.

Przewodniczący KAiU- Profesor Sławomir Gzell serdecznie podziękował za zaproszenie na spotkanie i konferencję. Stwierdził, że architekt i urbanista nie pracują samodzielnie, tylko mają szereg współpracowników, a grupa konstruktorów odgrywa tu wielką rolę.

Dzisiejsze spotkanie dotyczy budynków wysokich, traktowanych jako dzieło architektoniczne, które jest ciekawe i przyciągające wzrok.

 Równolegle, w kręgu naszych zainteresowań znajdują się problemy związane z rewitalizacją miast. Budynek to miejsce w rzeczywistości.

Jak więc traktować budynek wysoki? Czy to zabawka architektoniczno- konstrukcyjna, czy problem finansowy, czy rzecz związana ze spekulacją gruntami, czy też struktura rewitalizująca miasto?

Prof. S. Gzell zaprosił Zebranych do wysłuchania kolejnych wystąpień.

Referat pt. "Tworzenie wspólnych wartości na wybranych przykładach” wygłosił Profesor Wojciech Kosiński (KAiU).

Profesor nawiązał do wypowiedzi Profesora Kowalczyka, stwierdzając, wykład był bardzo ciekawy, a wiele z poruszanych kwestii będzie się powtarzać. W dalszej części wypowiedzi ciężar będzie położony na ciekawą współpracę architektów i konstruktorów.

Organizacje wspólnoty planistów miejskich i inżynierów ISOCARP i interakcje CTBUH.

Jako ilustracje do wypowiedzi posłużyły:

1. Shanghai Tower - gdzie w wielobranżowym biurze architektonicznymGensler zaproponował obiekt, który współkreowali architekci i konstruktorzy. Powstała, obliczona parametrycznie, czterowarstwowa struktura o niegeometrycznej formie. Przy projektowaniu brano pod uwagę uwarunkowania:

- estetyczne,

- problemu naporu wiatru, co zaowocowało zastosowaniem tuneli wiatrowych wyhamowujących podmuchy,

- relacji z przestrzenią miejską- powstała prawdziwa platforma widokowa oraz przestrzeń pomiędzy usługowym partnerem a szczytem budynku.

Rozwiązano problem wypuszczenia tysięcy ludzi niemal w tym samym czasie po zakończeniu pracy.

Budynek nie dominuje, ale współgra z otoczeniem. Ma 630m wysokości. Jest niewątpliwie obiektem innowacyjnym.

Jednak zupełnie inną kwestią jest realizacja budynku wysokiego w historycznej strukturze miasta, której nie należy zmieniać.

Następnie Pani Profesor Ewa Kuryłowicz (KAiU) przedstawiła referat pt. „Autorskie propozycję budynków wysokich”.

W pracowni autorskiej powstały projekty oraz realizacje obiektów o wysokości 70-187m usytuowanych w Warszawie.

Za przykłady posłużyć mogą:

- Prosta Tower - obiekt o wysokości 73m. W trakcie realizacji zmieniła się początkowo zaprojektowana funkcja budynku, co sprawiło, że podjęto decyzję o odgięciu ściany na wyższych kondygnacjach i wyrzuceniu konstrukcji na zewnątrz.

- Plac Unii, budynek o wysokości 90m. Podjęto decyzję o „dogęszczeniu” Warszawy w tym rejonie, ale decyzje projektowe zapadły po przeprowadzeniu uważnych studiów sylwety miasta. Budynek powstał w miejscu wyburzonego wcześniej „Supersamu”. Składa się z wieży biurowej i usługowego parteru i pierwszej kondygnacji. Elewacja wykonana jest z kompozytu.

- Budynek biurowy Q22 na rogu Al. Jana Pawła II i ul. Grzybowskiej powstał miejscu rozebranego hotelu Mercure, który uznano za nieekonomiczny.

Zaproponowano formę wyrazistą i autonomiczną, ale uwzględniającą aspekt zacieniania i przesłaniania. Styk budynku z terenem lekki.

- Atas Estate Tower o wysokości 170m przy ul. Grzybowskiej. Jest to projektowana wieża hybrydowa łącząca funkcje mieszkalne, hotelowe i usługowe.

- Emilia- na miejscu pawilonu meblowego Emilia, obiekt o wysokości 187m

Zaprojektowano w nim konstrukcję żelbetowo-kompozytową.

Profesor Janusz Rębielak (KAiU) wygłosił referat pt. „Autorskie propozycje kształtowania konstrukcji i architektury”

Profesor omówił metodę superpozycji i zaprezentował szereg przykładów:

- Word Trade Center. Ważną kwestią było zachowanie stabilności budynku. Gdy fundament jest płytki, stabilność budynku wysokiego jest mała. Optymalny byłby fundament płaski i bardzo rozległy.

Powstała koncepcja fundamentu z zespolonego z systemami łukowymi, który może być stosowany w przypadku gruntu niestabilnego, a nawet na wodzie, także dla megastruktur. Dźwigar soczewkowy w kondygnacji podziemnej, ale też w tronie

- Projekt "Ocean Agave", autorstwa J. Rębielaka. Jednostka samowystarczalna energetycznie i żywieniowo.

- Projekt "Pływająca Wieża Zatoki", autorstwa J. Rębielaka. Obiekt wyspy pływającej zakotwiczonej, ale mogącej poruszać się w płaszczyźnie pionowej wraz z pływami i falami.

Profesor Antoni Taraszkiewicz (KAIU) wygłosił referat na temat: „Rewitalizacja na obszarze historycznym na przykładzie Gdańska”.

W przypadku rewitalizacji realizowanej na obszarze historycznym, należy oddać ukłon historycznymi kontekstowi. Jeko przykłady posłużyły obiety zaprojketowane przez A. Taraszkiewicza w Gdańsku:

- Kwartał mieszkalny: ul. Szewska, ul. Tandeta, ul. Świętojańska.

Zrealizowano nowe formy zabudowy z usługami w parterach w nawiązaniu do architektury historycznej. Dziedziniec wytworzono na stropie parteru. Podziały elewacyjne odzwierciedlają podział parcelacyjny gdańskich kamieniczek, ale detal jest współczesny. Zachowano i uszanowano relikty historyczne- dawny mur, wprowadzono na nowoprojektowaną ścianę relief przedstawiający panoramę Gdańska oraz współczesną w formie fontannę Neptuna. Ze względu na wysoki poziom wód gruntowych zastosowano ścianę szczelinową, by móc zrealizować dwie kondygnacje garażu podziemnego.

W ten rejon miasta wróciło życie

- Kampus PG. Opodal historycznego budynku reprezentującego styl neorenesansu niderlandzkiego (elewacja z czerwonej cegły i białego kamienia) znajdował się zdekapitalizowany budynek, w miejscu którego zaplanowano realizację budynku "Nanotechnologii B".

Zaprojektowany został budynek odnoszący się do stylistyki kolorystycznej- fasada z czerwonego i białego kamienia.

Na miejscu dawnego dzikiego parkingu powstał plac z fontannami.

Odbite w przeszkleniach fragmenty elewacji budynku historycznego, powielają atrakcyjne detale.

Wytworzono nowe perspektywy i otwarcia, uwypuklające walory kontekstu.

Nawet w toaletach zastosowano fototapetę przedstawiającą elewację historycznego obiektu.

Profesor Sławomir Gzell podziękował prelegentom za bardzo interesujące wystąpienia, stwierdzając, że zaprezentowane przykłady były bardzo interesujące i pokazały jak różnorodne mogą być i w jak różnych granicach mieścić się mogą możliwości przebudowy, odbudowy, budowy i rewitalizacji, a następnie otworzył dyskusję, zapraszając jednocześnie do zadawania pytań.

Profesor E. Kuryłowicz: kto był inwestorem realizacji przy ul. Tandeta?

Profesor A. Taraszkiewicz: firma deweloperska INPRO kupiła teren w tej wyjątkowej lokalizacji w sercu miasta. Zarówno ten projekt, jak i obiektu "Nanotechnologii B" zostały zlecone mojej firmie w wyniku konkursu.

Inwestor zrobił coś więcej, mimo że wcześniej realizował obiekty dość sztampowe.

Profesor W. Kosiński: jestem zachwycony tą realizacją. Czy teren znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej? Jeśli tak, to jakie były doświadczenia w kontaktach z konserwatorem?

Profesor A. Taraszkiewicz: inwestycja leży w strefie ochrony konserwatorskiej.  To była walka na śmierć i życie. Bardzo silnie naciskano na rekonstrukcję zabudowy historycznej. Ikonografii była  bardzo słaba i nie pozwalała na odtworzenie układu parcelacji historycznej.

Profesor G. Schneider-Sokalska: chciałabym podzielić się moimi spostrzeżeniami na temat budynków wysokościowych. Niewątpliwie stanowią one akcent i są atrakcyjne. To rodzaj akupunktury, która może przyczyniać się do rewitalizacji miast czy obszarów.

20% budynków wysokościowych ma funkcję mieszkaniową. Obiekt zużywa minimalną powierzchnię i pnie się w górę. Powstaje jednak pytanie, czy to dobra forma dla budownictwa mieszkaniowego skoro musi ono spełniać określone warunki. Budynek wysokościowy powinien tworzyć nową jakość życia. Odwołujemy się do Corbusiera. Teraz jednak nowe funkcje i program muszą wejść na górę.

Profesor P. Moncarz: z radością przyglądam się sylwecie Warszawy, gdy przyjeżdżałam z Kalifornii. Ale gdy chodzę po ulicy, to wiatr zabiera mi kapelusz. Może warto przeanalizować przykład Chicago. Czy  dla Warszawy prowadzono badania kwestii aerodynamiki?

Profesor E. Kuryłowicz: w przypadku modelu budynku Q22 były prowadzone testy w tunelu aerodynamicznym. Takim wietrznym miejscem była Rivera, ale tam wynika to raczej z układu ulic.

Profesor M. Pabich- przywołano Corbusiera, gdy mówimy o budynkach wysokich. Plan Voison, zakładał realizację  miasta wieżowców. Miasto historyczne miało zostać zniszczone. Była to odpowiedź na efekty bombardowania. W mieście o zwartej zabudowie dużo budynków ulegało zniszczeniu. W przypadku obiektów usytuowanych z dala od siebie ryzyko miało być mniejsze.

Profesor Kwietniewski: interesuje mnie jak projektowane są instalacje wewnątrz budynku wysokiego? W jaki zakresie opinie specjalistów odgrywają rolę przy procesie projektowania? Współpraca ze specjalistami jest konieczna.

Profesor J.  Rębielak: przy pewnej wysokości budynków zaistnieć muszą kondygnacje techniczne.

Uczestniczka konferencji: chciałabym zwróć uwagę na sukces budynków wysokich, przy projektowaniu których istnieje szereg uwarunkowań i problemów wymagających rozwiązania:

- sposób posadowienia musi zapewnić użytkowanie tych kondygnacji

- zapewnione być musi bezpieczeństwo sąsiadów- jeśli przytulamy się do sąsiadów uważamy by go nie skrzywdzić. Stosowana powszechnie technologia ścian szczelinowych wywodzi się z rozwiązań komunikacyjnych.

Profesor Moncarz: w nawiązaniu do systemów hydraulicznych, poszczególne elementy  budynku projektowane są niezależnie. Potem usiłuje się je scalać.

Technologia BIM musi być używana przez studentów i projektantów.

Padło pytanie z sali: Jakie są koszty budynku wysokiego? My doradzamy studentom wybieranie przedmiotów związanych z BIM.

Profesor E. Kuryłowicz: nie mogę ujawniać tych kosztów. Są one dość wysokie.

Profesor Kowalczyk- koszt budynku wysokiego rośnie wraz z jego wysokością. Zrywanie kapeluszy ma miejsce w NYC ,a teraz prowadzi się badania dotyczące prądów poziomych.

Pani Dziekan M. Kaczyńska: chciałabym poruszyć sprawę materiałową w budynkach wysokich. Wysokość budynków wzrasta wraz z postępem technologii i pojawianiem się nowych materiałów.

Profesor W. Kosiński: jeszcze o wietrze w mieście... Nowe miasto Shenzhen- tam budynki wysokie umieszczone są w śródmieściu. Zastosowano zasadę ground floor for everyone - otwieranie partnerów- miasto przyjazne dla ludzi obowiązuje zabudowa ulicowa. Wiatr jest potrzebny do przewietrzania. Powinno to być wyważone. Wieżowce mieszkalne- tanie wieże mieszkalne są koszmarne, ale np.  w Chinach zrezygnowano z budowy długich budynków. Obserwuje się tu boom na wieżowce mieszkalne. Te własnościowe i deweloperskie mają przestrzenie publiczne (co kilka pięter). Mieszkalnictwo ewoluuje.

Profesor Radomski: zadam pytanie prowokacyjne: czy budownictwo przestało być realizowane dla potrzeb człowieka? Czy ktoś chce mieszkać na wysokości 800m?

Profesor J. Rębielak- budynek Taipei 101 został przeprojektowany w taki sposób, że co 8 pięter jest przepona.

Udało się nam na PK wprowadzić na studia  podyplomowe przedmioty z zakresu BIM. To znakomite medium do współpracy.

Profesor A. Kadłuczka: brakuje w tej dyskusji odniesienia się do dwóch elementów, jakimi są: próżność i pycha. Chcemy mieć więcej i być lepsi. Ale powstaje pytanie o regułę stosowności kontekstu i realiów. Bilans powinien być zrównoważony.

Na tym dyskusje zakończono.

Profesor S. Gzell zakończył wspólne posiedzenie Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej i Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN, dziękując za przybycie.

Wszystkie wypowiedzi były bardzo interesujące i otworzyły pole działania dla prac naukowych, badawczych, ale też projektowych.

Do licznych podziękowań zebrani dołączyli także podziękowanie za zaproszenie nas do Muzeum Przełomów. Wycieczka była niezwykle interesująca.

Protokołowała

Agnieszka Wośko-Czeranowska

dr inż. architekt

 sekretarz KAiU PAN