JÓZEF HANDZELEWICZ (1880-1963): ARCHITEKT, INŻYNIER-CERAMIK I PRZEMYSŁOWIEC

MAŁGORZATA ROZBICKA

Artykuł prezentuje szerzej dotąd nie znane i należycie nie doceniane dokonania twórcze i organizacyjne w dziedzinie architektury i inżynierii budowlanej – Józefa Handzelewicza (1880-1963). Architekta, wykształconego w Technische Hochschule zu Darmstadt, a zarazem inżyniera-ceramika i przemysłowca, w okresie międzywojennym właściciela Pomorskich Zakładów Ceramicznych i Zakładów Cegielnianych w Pustelniku.
Samo architektoniczne oeuvre Handzelewicza obejmuje przeszło 25 pozycji – projektów i realizacji twórczo łączących formy klasyczne i swojskie z inżynierskim racjonalizmem i pragmatyzmem, które powstały zaledwie w przeciągu trzynastu lat, do roku 1926, kiedy zarzucił działalność architektoniczną, by poświęcić się realizacji swojej drugiej zawodowej pasji – projektowaniu, badaniom, produkcji i wdrażaniu nowoczesnej ceramiki budowlanej. W równie krótkim czasie i na tym polu osiągając podobnie imponujące rezultaty twórcze i organizacyjne, uwidocznione w jego międzywojennych i powojennych publikacjach, zrealizowanych konstrukcjach eksperymentalnych, nowatorskich projektach, kilkunastu patentach i zarejestrowanych wzorach użytkowych lekkich, systemowych elementów ceramicznych, a także w wynikach jego działalności organizacyjnej na rzecz ich produkcji i wdrażania do praktyki polskiego budownictwa i architektury.

Słowa kluczowe: architektura Warszawy 1 połowy XX wieku, Józef Handzelewicz, ceramika budowlana