WARSZAWA W POZNANIU. WARSZAWSKIE INSPIRACJE W PLANOWANIU URBANISTYCZNYM POZNANIA W LATACH 30-TYCH XX WIEKU
GRAŻYNA KODYM-KOZACZKO
Powszechna Wystawa Krajowa w dziedzinie urbanistyki przyczyniła się do rozpowszechnienia w Polsce nowoczesnych metod i narzędzi projektowych. Dowód stanowią podjęte na początku lat 30-tych prace nad planami rozwoju Poznania. Główną inspiracją stanowił nowatorski pod względem metodycznym i strukturalnym „Plan ogólny zabudowania miasta stołecznego Warszawy, wykonany pod kierunkiem Stanisława Różańskiego w Pracowni Regulacji przy Wydziale Technicznym warszawskiego magistratu, zatwierdzony w 1931 roku. Był on częścią prezentacji dorobku stolicy, eksponowanego na Wystawie Samorządowej przygotowanej przez Związek Miast Polskich, Biuro Związków Samorządu Ziemskiego w Warszawie (samorządy powiatowe) oraz samorządy wojewódzkie byłej dzielnicy pruskiej w ramach wystawy rządowej na Terenie B PWK.
Przyszły rozwój Warszawy opracowano metodą cząstkowych studiów funkcji miasta Z całą pewnością nowatorska warszawska prezentacja przyczyniła się do odrzucenia w listopadzie 1929 roku przez poznańskie Koło Architektów, a następnie władze miasta, planu ogólnego Poznania, opracowanego przez Sylwestra Pajzderskiego, naczelnika Wydziału Rozbudowy Miasta, tradycyjną metodą planu regulacyjnego. W 1930 roku prezydent Cyryl Ratajski (jeden z głównych organizatorów PWK, biorący czynny udział w opracowaniu koncepcji Wystawy Samorządowej) rozpisał w porozumieniu z Towarzystwem Urbanistów Polskich „Konkurs na projekt regulacji i rozbudowy m. Poznania”, rozstrzygnięty w 1931 roku. Zwycięskie zespoły, związane w większości z „warszawską szkołą urbanistyki”, wskazały wiele możliwości planowania rozwoju Poznania w oparciu o struktury funkcjonalne: system komunikacji, zieleni, ośrodków centralnych itp. Uwarunkowany rozwiązaniami konkursowymi plan ogólny, opracowywany w zespole Pracowni Urbanistycznej m. Poznania, pod kierunkiem W. Czarneckiego sięgał po najnowocześniejsze idee ówczesnej urbanistyki. Rozmach koncepcyjny projektu, poparty realistycznymi rozwiązaniami szczegółowymi, odzwierciedlał europejskie ambicje miasta, ugruntowane sukcesem PWK.