ARCHITEKTURA BRZEŚCIA NAD BUGIEM W LATACH II RZECZYPOSPOLITEJ

MICHAŁ PSZCZÓŁKOWSKI

Brześć nad Bugiem to miasto, którego szczególny rozwój przypadł na lata międzywojenne. W tym okresie pełniło ono funkcję stolicy województwa, będąc siedzibą licznych organów administracji wojewódzkiej i powiatowej. Nowa ranga przyczyniła się do rozwoju urbanistycznego i architektonicznego miasta. Zadaniem priorytetowym stało się wprowadzenie zabudowy monumentalnej kształtującej wielkomiejski wizerunek, okazałe formy architektoniczne miały też dowodzić potęgi i stabilności państwa polskiego. Rozwijała się w tym nurcie także architektura mieszkaniowa, związana m.in. z potrzebami kadr urzędniczych. W architekturze międzywojennego Brześcia można doszukać się wszystkich charakterystycznych dla tej epoki zjawisk stylistycznych, począwszy od klasycyzmu akademickiego, poprzez klasycyzm zmodernizowany i style narodowe w różnych odmianach, aż do skrajnego funkcjonalizmu. Pomimo peryferyjnego położenia miasta w skali kraju oraz typowych dla Kresów Wschodnich problemów w zakresie planowania przestrzennego, realizowana tu architektura reprezentowała wysoki poziom artystyczny, szczególnie w odniesieniu do gmachów użyteczności publicznej. Budowle tego okresu cechują się oryginalnością i znaczną różnorodnością form, w wielu przypadkach nie ustępując pod względem klasy architektonicznej gmachom Warszawy czy innych wielkich miast ówczesnej Polski zachodniej. Stolica kraju miała duży wpływ na wyraz architektoniczny Brześcia, przede wszystkim z racji pochodzenia projektujących tu architektów, w większości będących przedstawicielami środowiska warszawskiego.

Słowa kluczowe: Brześć nad Bugiem, Kresy Wschodnie, architektura międzywojenna, klasycyzm akademicki, klasycyzm zmodernizowany, style narodowe, funkcjonalizm