BUDOWA ELEKTRYCZNEJ KOLEI DOJAZDOWEJ DETERMINANTĄ ROZWOJU STREFY PODMIEJSKIEJ WARSZAWY
 
ANNA MAJEWSKA
 
Procesy urbanizacyjne na terenach wiejskich, wynikające z rozwoju Warszawy i jej ekspansji w kierunku suburbiów, nasiliły się od drugiej połowy XIX wieku. Najkorzystniejszą i uporządkowaną pod względem przestrzennym formą urbanizacji były zespoły zabudowy, powstające w wyniku parcelacji majątków ziemskich jako „letniska”, „miasta - ogrody” lub osiedla satelitarne. W rozwoju urbanistycznym strefy podmiejskiej znaczącą rolę odegrała budowa Warszawskiego Węzła Kolejowego, a wśród linii kolejowych - najnowocześniejsza na owe czasy - Elektryczna Kolej Dojazdowa. Wzdłuż jej trasy budowano osiedla planowane jak: Podkowa Leśna, Komorów, Michałowice, ale także powstawały wokół przystanków kolejowych osiedla „samorzutne” - często wchłaniając w swoją strukturę dawne wsie rolnicze. Osiedla te rozwijały się spontanicznie w wyniku bezplanowych parcelacji prywatnych, jednak do czasu upowszechniania samochodu zachowały układ koncentryczny -tak, aby jak najwięcej działek znajdowało się w strefie pieszego dojścia od przystanku kolejowego. Współcześnie parcelowane są coraz dalej położone tereny rolne – trudne do obsłużenia infrastrukturą techniczną i skazane na transport indywidualny. Tendencje te przyczyniają się do rozpraszania zabudowy w strefie podmiejskiej i zagrażają zasadom zrównoważonego rozwoju.
 
Słowa kluczowe: rozwój przestrzenny, strefa podmiejska, linia kolejowa, osiedle mieszkaniowe