Układ przestrzenny i architektura międzywojennych willi dawnego folwarku Pogorzel, obecnej części miasta Otwocka
ANNA DYMEK, Ewa POPŁAWSKA-BUKAŁO
Na tle historycznego układu parcelacyjnego części gruntów leśnych folwarku Pogorzel, włączonych w granice miasta i uzdrowiska Otwocka w 1932 r., zaprezentowano wyniki badań nad zabudową willową, powstałą na tym terenie w latach 1934-39. Analizy materiałów archiwalnych zgromadzonych w otwockim oddziale Archiwum miasta stołecznego Warszawy, w Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Otwocku pozwoliły określić granice dawnego układu parcelacyjnego i rozpoznać wszystkie historyczne budynki istniejące obecnie na terenie dawnego folwarku Pogorzel. Część budynków stanowią dzieła znanych warszawskich architektów: Lucjana Korngolda, Wacława Wekera, Ludwika Krakowskiego a także popularnego radomskiego architekta Kazimierza Prokulskiego. Peryferyjna lokalizacja obiektów, jak również dotychczasowy brak rozpoznania ich wartości architektonicznej, historycznej, krajobrazowej doprowadziły do znaczących przekształceń i co za tym idzie degradacji, a w bardziej drastycznej sytuacji – do całkowitej rozbiórki. Jako przekład integralności kompozycji architektury z otaczającym ją ogrodem scharakteryzowano willę „Arcy” zaprojektowaną przez architekta Lucjana Korngolda dla małżeństwa Elżbiety i Szymona Rykwertów. Zaskakuje ona swoją oryginalną architekturą (niestety niefortunnie przekształconą), wystrojem wnętrz oraz ma odniesienia w twórczości tego i innych architektów.
Artykuł jest kontynuacją wcześniejszych badań prowadzonych z inicjatywy Pani profesor Jadwigi Roguskiej. Zawiera wspomnienia Pana profesora Rykwerta dotyczące rodzinnej willi „Arcy”.
Słowa kluczowe: Otwock, folwark Pogorzel, architektura lat 30. XX wieku