WYSTAWA BUDOWLANO-MIESZKANIOWA  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO NA KOLE W WARSZAWIE W 1935 ROKU – KU POPRAWIE BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO
 
ANNA HANAKA
 
Idea wystaw budowlano-mieszkaniowych pojawiła się w Europie Zachodniej po pierwszej wojnie światowej. Na polski grunt została przeszczepiona w latach 30. XX w. W 1935 r. na Kole w Warszawie zorganizowano jedną z dwóch polskich wystaw tego typu: Wystawę Budowlano-Mieszkaniową Banku Gospodarstwa Krajowego. Rolą przedsięwzięcia zorganizowanego przez ten bank na zlecenie Komitetu Ekonomicznego Ministrów była popularyzacja niedrogiej i estetycznej zabudowy jednorodzinnej dostosowanej do możliwości finansowych średnio usytuowanych obywateli oraz zapoznanie zwiedzających ze zróżnicowaną problematyką budownictwa mieszkaniowego. Propagandowy charakter wystawy był w pełni uzasadniony, ponieważ niedobór lokali mieszkaniowych w Polsce stanowił ogromy problem społeczny, znamienny był także niski poziom kultury budowlanej wśród rodzimych wykonawców. Proponowana przez organizatorów wystawy zabudowa mieszkaniowa miała się zatem przyczynić do poprawy jakości drobnego budownictwa oraz do zwiększenia ilości mieszkań. Dodatkowo, BGK przygotował ofertę preferencyjnych kredytów na budowę indywidualnych domów. Teren wystawy stanowiły grunty państwowe usytuowane na peryferiach miasta. Na wytyczonym obszarze o powierzchni 2,5 ha przeprowadzono pomiary i parcelację, zaprojektowano ulice, działki zaopatrzono w instalacje kanalizacyjne, gazowe, wodociągowe i elektryczne, dopiero ostatnim etapem była realizacja zabudowy mieszkalnej. Wystawa składała się z dwóch głównych części: ekspozycyjnej z pawilonem i stoiskami informacyjno-dydaktycznymi oraz mieszkalnej z kolonią domków w układzie wolnostojącym, bliźniaczym i szeregowym. Każdej ulicy przyporządkowano daną grupę domów. Kolonia dała początek osiedlu mieszkaniowemu BGK, które rozrastało się do 1939 r. wzdłuż ulic: Obozowej, Bolecha, Dobrogniewa, Dalibora i Dahlberga. Kolejni zainteresowani nabywali wytyczone wcześniej działki i zabudowywali je według narzuconych przez inwestora (BGK) kryteriów architektonicznych. Projekty domów pochodziły w większości z wydanego przez ten bank Katalogu typowych domów dla drobnego budownictwa mieszkaniowego, w którym zebrano najlepsze prace wyłonione z konkursów architektonicznych na niewielki, tani dom. Wśród twórców znaleźli się przeważnie architekci młodego pokolenia ze środowiska warszawskiego. Modernistyczne osiedle BGK zachowało się do dzisiaj w dobrym stanie z wyjątkiem kilkunastu domów wolnostojących, które uległy znacznej rozbudowie.
 
SÅ‚owa kluczowe: Wystawa Budowlano-Mieszkaniowa na Kole w Warszawie, budownictwo jednorodzinne w latach 30. XX w. , Bank Gospodarstwa Krajowego