KARTOGRAFIA MIASTA RÓWNEGO Z WIEKÓW XVIII I XIX

PETRO RYCHKOV

Pierwsza wzmianka o mieście Równe (po polsku Równe, po rosyjsku Rovno) jako małej osadzie rolniczej datuje się na rok 1283, jednak miejscowości tej nadano status wolnego miasta na prawie magdeburskim dopiero w 1493r. Rozwój przestrzenny miasta w tym okresie jest nieznany, jednak na pewno Równe posiadało drewniany zamek położony na wyspie otoczony ufortyfikowaną częścią miejską. Kolejne dwa stulecia były destrukcyjne dla miasta z powodu nieustannego zaangażowania w działania wojenne. W XVIII w. w miejscu starego zamku książę Lubomirski wybudował nowy pałac z rozległym parkiem otaczającym go od południa. Wg polskiego autora T. Steckiego, pierwszy plan miasta został opracowany przez niejakiego Toushera, jednak jego lokalizacja nie jest znana, prawdopodobnie uległ on zgubieniu. Niemniej jednak detale urbanistyczne starego miasta są widoczne na pierwszym utrwalonym planie miasta przygotowanym w końcu XVIII w. krótko po włączeniu miasta do Imperium Rosyjskiego. Najbogatszym w szczegóły jest plan zatytułowany „Plan du Chateau, Jardins, Parc & ďune partie de la Ville de Rowno” [Plan zamku, ogrodu, parku i części miasta Równe] opracowany przez architekta J.J.Bourguignona. Plany miasta opracowane później w XIX w. w oparciu o regularne formy, ukazują rozwój przestrzenny miasta, a tym samym stopniowy upadek starego pałacu książęcego wraz z otaczającym go parkiem. Ważnymi czynnikami w planowaniu rozwoju miasta w drugiej połowie XIX w. były przede wszystkim budowa drogi tranzytowej Kijow-Równe-Brześć, a następnie linii kolejowej Zdołbunów-Równe-Łuck. Dawna kartografia miasta pozwala na śledzenie jego historycznej ewolucji.

Słowa kluczowe: Równe, urbanistyka, historia, kartografia