NOWY GMACH MUZEUM NARODOWEGO W KRAKOWIE. Z DOTYCHCZASOWYCH DZIEJÓW, ZWROTY HISTORII
MAŁGORZATA WŁODARCZYK
Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym polskim muzeum narodowym. Powołano go w 1879r. Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości rozgorzały wieloletnie dyskusje co do miejsca i kształtu obiektu potrzebnego dla pomieszczenia nie eksponowanych dotąd zbiorów. Podjęto decyzję o całkiem nowej inwestycji, inwestycji nowoczesnej i współczesnej swoim czasom ale też monumentalnej i narodowej, w duchu tendencji nacjonalistycznych odbudowującego się po rozbiorach państwa czyli o budowie tzw. Nowego Gmachu Muzeum Narodowego. Obiekt ten miał także pomieścić dzieła wieszcza i artysty – Stanisława Wyspiańskiego. Inwestycję rozpoczęto w 1934r według nagrodzonego projektu i realizowano go do 1939r, tj do wybuchu II wojny światowej, dzięki ofiarności całego polskiego społeczeństwa oraz wsparciu państwa polskiego. Budowę kontynuowano w czasie wojny, przy czym od 1940 do 1943r realizowana była ona jako przebudowa obiektu na Staadkasino Krakau. Prace po wojnie ruszyły dopiero w 1949r, ponownie jako Muzeum Narodowe ale już w wersji okrojonej projektu pierwotnego i były kolejną przebudową prowadzoną do 1957r. W 1958r rozpoczęto działania dla opracowania projektu rozbudowy okrojonego dotąd budynku a realizację tak zakreślonego zamierzenia zakończono w 1990r. W 2004r, przy okazji jubileuszu, rozstrzygnięto konkurs na kolejną rozbudowę a właściwie dobudowę nowego obiektu, tj. tzw. Pawilonu Wyspiańskiego. Śledząc dzieje budynku Nowego Gmachu Muzeum Narodowego w Krakowie możemy obserwować jak teoria i praktyka ale także polityka i realia zmieniały się na przestrzeni lat. Na przykładzie tego modernistycznego obiektu, w kontekście całego założenia, w tym urbanistycznego, widzimy także jak pewne podejmowane decyzje wpływają na ochronę architektury, czy to w rozumieniu kontynuacji myśli pierwotnej czy to w dostosowaniu kontynuacji do myśli obowiązującej.
SŁOWA KLUCZOWE
Kraków, Muzeum Narodowe, budynki muzealne, architektura XX wieku