RAFAŁ MALIK

Czeladź należy do grupy najstarszych miast Śląskich założonych w drodze urbanizacji tej dzielnicy kraju w XIII wieku. Powstała wówczas struktura cechowała się dużym stopniem regularności i zwartości kompozycji. Wybór miejsca pozwalał na zastosowanie ortogonalnej, zgeometryzowanej konstrukcji z centralnie usytuowanym rynkiem otoczonym ośmioma blokami zabudowy siedliskowej. W latach następnych tak wyznaczony układ stopniowo zmieniał swój charakter, przechodząc ze struktury otwartej w kierunku układu zamkniętego obwodem fortyfikacyjnym. Jego dalszy rozwój to wypełnianie zabudową przestrzeni jeszcze wolnej, niezabudowanej, zawartej pomiędzy ortogonalnym jądrem wytyczonym w momencie lokacji, a owalem narysu obronnego. Kolejny okres w dziejach rozwoju przestrzennego Czeladzi to czas, w którym zabudowa wychodzi poza pierścień obwodu obronnego miasta. Formułuje się ona wzdłuż głównych traktów komunikacyjnych łączących miasto z regionem tworząc w ten sposób jego pierwsze i kolejne przedmieścia.

SŁOWA KLUCZOWE

Czeladź, Śląsk, miasto lokacyjne, układ przestrzenny miasta, układ 9-polowy miasta