WROCŁAWSKIE DOKONANIA URBANISTY I ARCHITEKTA ERNSTA MAYA W LATACH 1919-1925 – ETAPEM W DRODZE DO FUNKCJONALNEGO FRANKFURTU

WANDA KONONOWICZ

Budownictwo mieszkaniowe, rozwijane przez Ernsta Maya w latach 1919-1925 na Śląsku, antycypowało jego słynne realizacje funkcjonalnych i nowoczesnych osiedli mieszkaniowych we Frankfurcie nad Menem, gdzie od połowy 1925 roku pełnił urząd miejskiego architekta. Podwrocławskie gminy i dolnośląskie miasteczka były dla Maya pierwszym szerokim poligonem doświadczalnym, na którym sprawdzał zasady planowania osiedli i utorował drogę do typowego, funkcjonalnego, zdrowego i ekonomicznego budownictwa mieszkaniowego.

Wrocławskie doświadczenia Maya, jako architekta i urbanisty, stanowiły ważny i owocny etap w jego drodze do Nowego Budownictwa. Ten konsekwentny kierunek potwierdziły takie działania, jak: zdecydowane preferowanie aspektu społecznego w budownictwie mieszkaniowym, stosowanie typizacji elementów budowlanych, a także całych mieszkań i mebli, dążenie do racjonalnych i oszczędnych rozwiązań, m.in. antycypującego „frankfurcką kuchnię”, doświadczenia z „mieszkaniami minimum”, a także zapowiedź płaskich dachów. Nowa rzeczowość znalazła swój wyraz również w skali urbanistycznej. W planach osiedli pojawił się racjonalizujący układ „paralinijkowy”, stanowiący ogniwo pośrednie pomiędzy malowniczą kompozycją unwinowską, a racjonalnymi układami linijkowymi, spełniającymi charakterystyczne dla nowoczesnego mieszkalnictwa postulaty: „powietrza, słońca i zieleni”. Ważnym osiągnięciem Maya, potwierdzającym jego wkład do nowoczesnej urbanistyki były projekty decentralizacji Wrocławia metodą satelitów, tak w skali miasta, jak i w ujęciu regionalnym. Doświadczenia zdobyte przez Maya we Wrocławiu, zastosowane w procesie budowy Nowego Frankfurtu, poparte większymi jego możliwościami organizacyjnymi jako Stadtbaurata, przyczyniły się do osiągnięcia spektakularnego sukcesu, w krótkim czasie.

SŁOWA KLUCZOWE:

Wrocław, Ernst May, urbanistyka,osiedle mieszkaniowe, typizacja budownictwa mieszkaniowego