RZEŹBY I DEKORACJE ARCHITEKTONICZNE POWSZECHNEJ WYSTAWY KRAJOWEJ W POZNANIU

JAROSŁAW MULCZYŃSKI

W ramach bogatej prezentacji sztuki na Powszechnej Wystawie Krajowej (PWK) w Poznaniu znalazły się również przykłady kilkunastu rzeźb, które stanęły w przestrzeni urbanistycznej Wystawy. O taką ekspozycję sztuki rzeźbiarskiej zaapelował w październiku 1927 roku Jerzy Warchałowski, pierwszy dyrektor Działu Sztuki. Modele rzeźb miały zostać poddane ocenie jury i przekazywane do realizacji. Poszczególne grupy, bądź pojedyncze rzeźby akcentowały ważne miejsca na terenach targowych, m. in. w centralnym punkcie założenia parkowego pomiędzy Pałacem Sztuki i Pałacem Rządowym stanął model „Pomnika Poległych Lotników" Edwarda Wittiga, a na osi wejścia na PWK od ul. Głogowskiej, za dwoma pylonami, na tle Wieży Górnośląskiej stanął „Siewca" Marcina Rożka. Inna grupa rzeźb nie pełniła już tak istotnej roli porządkującej przestrzeń Wystawy, akcentując raczej bryłę poszczególnych pawilonów. Przykładowo przed Pawilonem Przemysłu Likierowego (na jego osi) postawiono „Żniwiarkę" Edwarda Haupta, a po bokach Pawilonu Państwowego Banku Rolnego stanęły dwie rzeźby Franciszka Kalfasa: „Siewca" i Kosiarz". Przykładem bardziej dekoracyjnej funkcji rzeźby była „Żniwiarka" Stanisława Jackowskiego, znajdująca się w Parku Wilsona.
Niektóre pawilony pokrywano dekoracjami, najczęściej w formie płaskorzeźb, lub przy wykorzystaniu technik malarstwa ściennego, rzadziej do dekoracji stosowano witraż.