ALICJA CHRUŚCIŃSKA

Metoda luminescencyjna pozwala określić wiek ceramicznego obiektu archeologicznego, który w przeszłości uległ wygrzaniu w wysokiej temperaturze (około 500°C), oraz wykazuje mierzalny sygnał tzw. luminescencji naturalnej, powstały w wyniku napromieniowania obiektu w miejscu jego pochodzenia. Procedura datowania obejmuje pomiar sygnału tzw. stymulowanej luminescencji oraz pomiar aktywności promieniotwórczej obiektu oraz środowiska, z którego pochodzi. Sygnał luminescencji naturalnej jest proporcjonalny do wielkości energii promieniowania jądrowego zaabsorbowanej przez badany obiekt w czasie będącym przedmiotem badania. Znajomość aktywności promieniotwórczej obiektu i jego środowiska jest konieczna do wyznaczenia wielkość energii, którą obiekt pochłania w czasie jednego roku. Pomiary stymulowanej luminescencji wzbudzanej w laboratorium umożliwiają natomiast wyznaczenie wysokości sygnału luminescencji, który jest generowany przez promieniowanie w ciągu jednego roku. Wiek uzyskuje się przez porównanie sygnału luminescencji naturalnej z sygnałem luminescencji wzbudzanej w datowanym obiekcie w czasie jednego roku. W pracy omówiono podstawowe zagadnienia dotyczące zastosowania metody luminescencyjnej do datowania zabytkowej cegły. Pokrótce przedstawiono historię badań luminescencyjnych ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju metody datowania. Przywołano wyczerpująco wcześniejsze prace poświęcone datowaniu zabytków architektury. Fizyczne podstawy metody omówiono w zakresie, którego znajomość wśród badaczy architektury jest według autora niezbędna do podjęcia owocnej współpracy z fizykami. Zwrócono uwagę na wymogi metody, które powinny być wypełnione na etapie podejmowania decyzji o wyborze miejsca poboru próby do datowania.