PROTOKÓŁ II ZEBRANIA PLENARNEGO KOMITETU ARCHITEKTURY I URBANISTYKI POLSKIEJ AKADEMII NAUK W KADENCJI 2016-2020

 Przewodniczący KAiU prof. Sławomir  Gzell powitał Zebranych, a następnie wygłosił wspomnienie o zmarłym niedawno Profesorze Lechu Kłosiewiczu. Pamięć Profesora Zebrani uczcili minutą milczenia.

W związku z koniecznością dokonania wyboru nowych Członków KAiU, S. Gzell przedstawił zgłoszone Kandydatury.

Dokonano wyboru Komisji Skrutacyjnej, w skład której weszli: prof. E. Kuryłowicz, prof. L. Nyka, prof. W. Celadyn i przystąpiono do głosowania.

Prof. S. Gzell poinformował o planowanym w przyszłym tygodniu zebraniu Wydziału IV PAN w Łodzi i Uniejowie. Wieloosobowe Komitety mają wieloosobowe reprezentacje. Nasz Komitet reprezentuje jedynie prof. Cęckiewicz , który jest Członkiem Rzeczywistym PAN. Wydziałowi IV przysługuje 10 miejsc dla nowych członków PAN. Zwróciliśmy się z prośbą o zagwarantowanie tym Komitetom, które mają 0 lub1 członka, chociaż jednego pewnego stałego miejsca. Na zebraniu Kuratorów ustalono, że taki rozdzielnik jest niewłaściwy- należałoby odnieść się do osiągnięć kandydatów, a nie stosować rozdzielnik. Podstawą oceny są wskaźniki biometryczne, choć architektura i urbanistyka nie ma zbyt wielu czasopism punktowanych ze wskaźnikiem Hirsch'a.

Proc. W. Cęckiewicz stwierdził, że jest szansa, której nie można zmarnować. Zwiększa się liczba członków, bo zwiększa się liczba wydziałów. Ostateczny termin wyborów to 1.XII. Powinniśmy się dobrze przygotować.

Wcześniej odbędzie się posiedzenie Wydziału IV, kiedy przesadzone będą kandydatury.

Jeśli jakaś grupa społeczna osiągnie większą liczebność niż inne, zyskuje siłę. My możemy jedynie oprotestowywać taką zasadę.

Prof. Cęckiewicz przedstawił Zebranym stanowisko KAiU, które zostało jednogłośnie zaakceptowane. (pismo w załączeniu).

Prof. W. Celadyn ogłosił w imieniu Komisji Skrutacyjnej wyniki głosowania.

Oddano 21 głosów (protokół w załączeniu)

Większością głosów wybrano nowych Członków KAiU PAN:

Jan Maciej CHMIELEWSKI, PW (7)

Anna FRANTA, PK (11)

Zbigniew KAMIŃSKI, PŚl (10)

Anna KANTAREK, PK (13)

Maria MISIĄGIEWICZ, PK (10)

Andrzej NIEZABITOWSKI, PŚl (8)

Marek PABICH, PŁ (8)

Jolanta Maria SOŁTYSIK, PGg (7)

Jerzy UŚCINOWICZ, PB (9)

Ewa ŁUŻYNIECKA, PWr (7)

oraz Bogusław SZMYGIN (5 decyzja Przewodniczącego) .

Zgłosiło się szereg osób i organizacji z prośbą o objęcie patronatu nad różnymi przedsięwzięciami:

- konferencja organizowana przez Politechnikę Gdańską, na którą zaprosił prof. Lorenz

-propozycja prof. Szmygina, jako przedstawiciela  ICOMOS, by prowadzić wspólne konferencje dotyczące „klasyfikacji i kategoryzacji zabytków”- prośba o współpracę i informację

- prof. Z. Rębielak przekazał zaproszenie - konferencja i międzynarodowe warsztaty naukowe „innowacyjne struktury systemowe w architekturze”

- Uniwersytet Kardynała S. Wyszyńskiego zaprasza 24 i 25 X na VI Konferencję "Konserwacja Zapobiegawcza Środowiskowa- Architektura, jako element krajobrazu", podczas której uczczona zostanie pamięć Profesora Tomaszewskiego. Wstęp wolny.

Prof. S. Gzell poinformował, że profesor Tadeusz Markowski przygotował "Memorandum w sprawie ładu przestrzennego". Jest ono sformułowane poprawnie, ale nie ma tam nic o przywróceniu instytucjonalnej obecności architektów i urbanistów w kształtowaniu ładu przestrzennego. Należy zwrócić uwagę na fakt konieczności przywrócenia Izby Architektów i Urbanistów, aby przywrócić rangę tym zawodom.

Prof. Z. Zuziak stwierdził, że "Memorandum" może być sformułowane poprawnie, ale brakuje w nim słowa "kultura", bo postrzeganie miasta w tym aspekcie jest problemem kluczowym.

Prof. D. Kłosek- Kozłowska przypomniała, że już w 2008 r Rada Europy wydała komunikat mówiący o tym, że przemysły kultury odgrywają coraz większa rolę w PKB (przerosły zyski z przemysłu samochodowego). W Karcie Lipskiej z 2007 r. przemysły kultury uzyskały priorytet.

Prof. E. Kuryłowicz stwierdziła, że zawarte sformułowania konfliktują architektów i urbanistów. Nie należy generalizować. Nie wszystkie działania i zapisy są nieprawidłowe. Konfliktowanie środowisk nie poprawi sytuacji. Dokument ma wiele słabości i wad. Trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie: jaki jest jego cel i co chcemy uzyskać?

Prof. A. Gawlikowski stwierdził, powszechne jest przeświadczenie, że trudno jest się nam przebić z tym dokumentem do Władz, że Władza się nie cofa...

Powstaje pytanie: jak przekonać władze, że warto jest inwestować w ład przestrzenny? Jest on przecież podwaliną ładu prawnego, a o tym nie decydują architekci. Ład przestrzenny jest też bardzo dobrą pożywką dla ładu społecznego i ekonomicznego Taka argumentacja powinna trafić do Władz, stąd propozycja wzięcia pod uwagę tej sugestii.

Prof. D. Kozłowski zadał pytanie: jak można egzekwować zapis o wysokim poziomie architektury?

Prof. W. Celadyn powiedział, że dokument jest dość zwięzły, ale też dość obszerny. Organ może nie chcieć czytać. Memorandum powinno być krótsze- kilkupunktowe.

Prof. W. Cęckiewicz stwierdził, że brakuje postulatów o odbudowaniu znaczenia architektury i urbanistyki. Władze decydują o kształcie przestrzeni. Należy edukować Władze. Miało to miejsce w przeszłości i dało efekty.

Należy zacząć od edukacji poprzez:

- odpowiednio ustawione studia, aby urbanistyka zyskała właściwą rolę,

- stworzenie systemu edukacji Władzy.

Prof. Z. Bać przypomniał, że "Memorandum" jest rozszerzeniem wcześniej opracowanego przez KAiU dokumentu. Należałoby porównać oba dokumenty. Wcześniej sugerowano wyostrzenie sformułowań. Należałoby wyjaśnić z prof. Markowskim, czy opiera się o nasz tekst, czy memorandum żyje własnym życiem. Tamto memorandum miało być zgłoszone do Prezydium PAN, by nie występować, jako KAiU, a PAN.

Prof. S. Gzell zapytał, gdzie można znaleźć oryginalny tekst memorandum?

Prof. Z. Bać zobowiązał się przesłać oryginalną wersję dokumentu.

Prof. S. Gzell zaproponował, by zastanowić się nad treścią dokumentu, przesłać go do KPZK, do prof. Markowskiego, potem przedstawić PAN i wysłać do Ministerstwa Rozwoju i Ministerstwa Infrastruktury. Nie chodzi o to, by dokument podobał się w Ministerstwie.

Prof. S. Wrona zaproponował, by w nagłówku pojawiła się nazwa KAiU.

Prof. Cęckiewicz- stwierdził, że nie uda się napisać "Memorandum" w 20 osób. Przewodniczący powinien opracować dokument, który potem należałoby przekazać do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Prof. K. Gasidło przypomniał, że profesor Markowski, był wieloletnim prezesem TUP. Wie zatem co pisze i co mówi, zna także urzędników. To on zapisał w celach zapewnienie ładu przestrzennego oraz pracował przy Ustawie o rewitalizacji. Jednak treść memorandum to wyraz rozpaczy profesora Markowskiego, któremu nie udało się dotąd nic zyskać. Pismo rzeczywiście skonfliktuje środowiska. Wystąpienie Wspólne KAiU i KPZK jest słuszne. Adresatem powinien być rząd, a więc premier.

Prof. J. Rębielak stwierdził, że sformułowania są zgodne z prawdą. Może należy je wygładzić, ale na pewno trzeba wyartykułować .

Prof. A. Gawlikowski stwierdził, że niepokoi w tekście to, że zabrakło kwestii związanej z deregulacją zawodu urbanisty i minimalizacji roli urbanistyki na wszystkich uczelniach w Polsce. Tylko osoba, która rozumie trzeci wymiar: architekt - urbanista zajmować się może kreowaniem ładu przestrzennego. Działanie takie jest efektem myśli, a nie skaranej komercjalizacji przestrzeni. Nie ma sensu tworzyć diagnozy- widzimy, co jest. Zacznijmy od architekta i urbanisty.

Prof. S. Gzell powiedział, że  ważną sprawą jest konieczność cofnięcia deregulacji zawodu urbanisty.

Prof. A. Gawlikowski zauważył, że uwagi Kolegów zostały wcześniej zebrane przez prof. L. Nykę i może trzeba do tego materiału wrócić i sięgnąć, aby praca nie przepadła.

Prof. L. Nyka stwierdziła, że zabrakło sformułowań dotyczących kwestii deregulacji, ale pojawiają się nieprecyzyjne sformułowania- odniesienie do gospodarki przestrzennej, a nie do architektury i urbanistyki. Nie ma przecież dyscypliny badań gospodarka przestrzenna.

Prof. J. Roguska zaproponowała, by tekst był jak najprostszy, a potem należałoby go rozwinąć. Gospodarce przestrzennej należy przywrócić rangę.

Prof. S. Gzell przypomniał, że gospodarka przestrzenna, jako kierunek wzięła się z tego, że w terenie nie było osób potrafiących odczytać plan. Nie chodziło o to, by absolwenci projektowali, ale oni nagle tego zapragnęli. Nie mają ani wiedzy, ani talentu do projektowania w trzecim wymiarze. Chcą mieć uprawnienia, jak architekci i urbaniści na wydziałach architektury. Teraz chcą również stworzyć dyscyplinę. Nauczycielami byli architekci, geografowie, ekonomiści itp. Osoba wykształcona na wydziale gospodarki przestrzennej nie ma wiedzy i umiejętności takich jak architekt urbanista.

Prof. Z. Zuziak stwierdził, że architektura jest bardzo ważna. Zajmuje się kształtowaniem przestrzeni. Konieczne jest obrona i rozwijanie języka naszej dyscypliny. Nie można się uginać pod żargonem ekonomii. Istotna jest rola kultury, jako rozwoju cywilizacji.

Prof. W. Bonenberg przypominał, że nazwę tej dyscypliny architektura i urbanistyka zawdzięczamy prof. Cęckiewiczowi. Musimy tego bronić, by nie zamienić architektury na gospodarkę przestrzenną. Wyrasta dziwne ciało. Gospodarka przestrzenna jest, na przykład, na wydziale socjologii.

Zgłaszam wnioski konstruktywne:

- trzeba stworzyć Instytut Badania Rozwoju Urbanistyki- rola twórcza,

- trzeba zmienić "Ustawę o planowaniu przestrzennym", by określić kto może być autorem planu- absolwent kierunku architektura.

Prof. A. Gawlikowski uzupełnił wypowiedź Przedmówcy o stwierdzenie: lub kierunku architektura i urbanistyka

Prof. Z. Bać Przypomniał ponownie, że "Memorandum" powstawało na nasz wspólny wniosek sprzed pół roku, a nie jest dziełem prof. Markowskiego. W prezentowanym dokumencie używany jest inny język.

Prof. A. Baranowski stwierdził, że kwestia języka naszego i urzędowego jest bardzo istotna. Należy akcentować fakt, że ład przestrzenny= dobrostanowi społecznemu.

Prof. W. Cęckiewicz zaproponował delegowanie prof. S. Gzella do wypracowania porozumienia z prof. Markowskim, ale grono adresatów poszerzyć należy o Ministerstwo Kultury.

Prof. Kadłuczka omówił "Rezolucję Kongresu Konserwatorów Polskich"- udało się przeforsować myśli, że kluczem do obrony dziedzictwa jest planowanie przestrzenne i urbanistyka. Podczas planowanej konferencji szczególnie uwzględnione zostaną działa powstałe po 1940r.

Związki twórcze pracują nad systemem ochrony tego typu dziedzictwa. Powstać powinna otwarta lista obiektów architektury i urbanistyki, które należy objąć opieką.

Prof. W. Bonenberg zgłosił wnioski formalne dotyczące podjęcia działania w celu:

- powołania Instytutu Architektury i Urbanistyki

- zmiany w ustawie zmierzające do nadania prawa tworzenia planów absolwentom wydziałów architektury i urbanistyki

Prof. J. Roguska stwierdziła, iż wskazania jeśli chodzi o mówienie wspólnym językiem są prawidłowe. My go rozumiemy, ale adresując do innych, trzeba używać języka który będzie powszechnie zrozumiały, a nie koniecznie poprawny w języku zawodowym.

Trzeba chronić spuściznę XX wieku. Architektura XX wieku jest doceniana, natomiast skala urbanistyczna nie jest dostatecznie uwypuklana.

Prof. D. Kłosek Kozłowska stwierdziła, że w ochronie dziedzictwa funkcjonują dwie skale: architektoniczna, zajmująca się zabytkami i urbanistyczna, której domeną jest dziedzictwo. Planowanie miejscowe jest instrumentem pozwalającym na ochronę.

Prof. Franta. Zaprosiła na Kongres i poprosiła o moderowanie seminariów. Zaproponowała, by prof. S. Gzell był spikerem dla każdego z komitetów.

Prof. S. Gzell zaproponował, by  przysyłać informacje i prośby do niego.

Prezydium spotkać się będzie w pełnym gronie w okresie: letnim,  jesiennym, zimowym i wiosennym.

W dniach 6-8 VII odbędzie się XI Kongres w Krakowie "Sens miasta". Może moglibyśmy spotkać się wówczas.

Prof. Z. Bać stwierdził, że nie jest dobrym łącznie spotkania z Kongresem. Lepiej byłoby zorganizować spotkanie w połowie czerwca w Warszawie.

Prof. S. Wrona poinformował, że w dniach 1-3 VII odbędą się uroczyste obchody 100- lecia WAPW i zaproponował spotkanie w tym terminie.

Po krótkiej dyskusji zdecydowano, że kolejne spotkanie mieć będzie miejsce 17. VI w Warszawie.

Sprawy wniesione:

Prof. Cęckiewicz zwrócił uwagę, że grono Komitetu jest jedynym kompetentny gronem, które w imieniu osób wykształconych wypowiedzieć się może na temat ustawy o szkolnictwie wyższym. Czy parametry są właściwie dobrane? Może warto poświęcić czas na posiedzenie KAiU na to, by porozmawiać na temat tego, co jest dla rozwoju architektury i urbanistyki najważniejsze?

Prof. S. Wrona stwierdził, że to istotny i aktualny problem. Został ogłoszony konkurs na zespoły eksperckie do prac nad ustawą o szkolnictwie wyższym. Konieczne są zmiany systemowe. Warto sięgnąć do doświadczeń innych krajów. Jeden wydział nie może stworzyć takiego zespołu ekspertów wraz z prawnikiem. Posiedzenie warto tej tematyce poświęcić.

Prof. A. Gawlikowski przypomniał, że jeśli powyższą kwestią zajmować się będą tylko wydziały architektury, możemy zostać posądzeni  o partykularyzm.

Prof. S. Gzell stwierdził, że dobrze byłoby powołać koordynatora i zaproponował kandydaturę prof. A. Gawlikowskiego.

Prof. A. Gawlikowski obiecał przemyśleć i dać odpowiedź do następnego zebrania. Interesujący jest glos prof. S. Wrony. Może każdy z wydziałów architektury postara się wskazać młode osoby zajmujące się współpracami.

Prof. L. Nyka zwróciła uwagę na fakt, iż istotne są pytania o kształcenie młodzieży. Istnieje Architecture Council Europe- ACE. Publikuje on mapy, na których Polska w ogóle nie istnieje. Może powinniśmy się tam włączyć. Można jednocześnie sprawdzić, które modele kształcenia oceniane są jako najlepsze.

Prof. S. Gzell przypomniał, że planowane są wybory do AESOP i zaproponował zgłaszanie się. Wprawdzie organizacja skupia głownie planistów, ale warto i tam się prowadzić w działania.

Prof. D. Kłosek - Kozłowska zaproponowała, by protokoły były publikowane w Kwartalniku KAiU.

Prof. J. Roguska zaproponowała, by prof. Bać  podzielił się doświadczeniami Przewodniczącego KAiU z nowym Przewodniczącym.

Prof. A. Gawlikowski stwierdził, że zajęliśmy wysoką pozycję w liście Komitetów PAN. Może warto ten fakt wykorzystać i spróbować przełożyć to na liczbę członków PAN.

Prof. S. Gzell podziękował Zebranym za przybycie i wypowiedzi.

Na tym spotkanie zakończono.

Protokołowała

dr inż. arch.  Agnieszka Wośko-Czeranowska

sekretarz KAiU PAN