PRZEMIANY ARCHITEKTONICZNE I PRZESTRZENNE
RYNKÓW MIAST ŚLĄSKICH W OKRESIE BAROKU

BOGNA LUDWIG

Opracowanie poświęcone jest omówieniu zmian jakim uległy w okresie baroku (od końca wojny trzydziestoletniej do czasów pruskich) podstawowe elementy kształtujące najważniejsze wnętrze urbanistyczne miast śląskich jakim jest rynek. Stara się odpowiedzieć na pytanie na ile te przemiany zadecydowały o powstaniu nowych wartości przestrzennych i na nowo przedefiniowały charakter placu. Analizuje proces okrzepnięcia w swej formie dominanty rynku – wieży ratuszowej z wieńczącym ją hełmem, która stała się swoistym symbolem obecnym w panoramie prawie wszystkich miast śląskich. Także sam budynek ratusza uległ przemianom, które ze średniowiecznego kształtu przypominającego zamek, przeobraziły go w pałac municypalny. Zmianom podlegały także ściany placu. W pierzejach stanęły kamienice o barokowych szczytach, a w późniejszym czasie budynki o układzie kalenicowym, tworzące zwarty ciąg zabudowy. Jednak najistotniejsze przeobrażenia przestrzeni rynkowej wprowadziły nowe elementy małej architektury - figury wotywne i fontanny. Przestrzeń rynków w okresie baroku pozostawała nadal przestrzenią funkcjonalną - placem targowym, nabierała jedynie dodatkowo pewnych form reprezentacyjnych. Nie została przedefiniowana, a jedynie uzupełniona wzbogacona np. o rozbudowane programy religijne.