KRYSTYNA SOLAREK

Nowe koncepcje kształtowania struktury przestrzennej miasta wyrastają z krytyki zjawisk zachodzących w wielu krajach na świecie już od lat 50- tych XX wieku, przy czym liczne negatywne procesy rozwojowe miast z ostatnich kilkudziesięciu lat, wynikły z realizacji koncepcji, które miały służyć naprawie miast przemysłowych. Dlatego odnosząc się do początków urbanistyki współczesnej, omówiono skutki wdrożenia dwóch najszerzej oddziałujących idei, a więc: koncepcji Miast – Ogrodów i Karty Ateńskiej. Dalej scharakteryzowano te nurty w projektowaniu urbanistycznym, które wyrosły z krytyki idei Modernizmu i Funkcjonalizmu, w tym Nowy Urbanizm, początkowo wiązany z Postmodernizmem i Kontekstualizmem. Omówiono też wizję „Miasta Spójnego”. Później pojawiły się kolejne, często do nich opozycyjne idee, jak Posturbanizm, Neomodernizm i Dekonstruktywizm, krótko scharakteryzowane i porównane. Obecnie nie ma spójnych i jednoznacznych recept na kształtowanie struktury przestrzennej miast, ani też żadnej, po Modernizmie, nowej doktryny urbanistycznej. Generalnie jednak rozważa się dwa zasadnicze i przeciwstawne kierunki rozwoju miasta – bądź to w stronę „Miasta Zwartego”, bądź koncepcji „Miasta Zielonego”. Obydwie wyrosły z koncepcji „Ekopolis”, jednak proponują odmienne podejście do zagospodarowania terenów. Równolegle rozwijają się uzupełniające je nurty, dotyczące zarówno zabudowy, relacji: człowiek – środowisko, jak i stylu życia, np. „Powolne Miasta”, „Smarth Growth”, „Ditch Urbanism”, „Urbanizm Codzienny”, „Zielona Architektura”, czy wizja „Trzeciej Drogi” w rozwoju urbanistyki.

Słowa kluczowe: urbanistyka współczesna, miasto zwarte, miasto zielone, zielona architektura, nowy urbanizm, garden – city, modernism